Thomas Holt, Pieśń dla Nerona Bellona Warszawa 2005

Zwykle pamięta się że w roku 68 Neron Klaudiusz Cezar August Germanik popełnił samobójstwo podczas gdy pod Rzym podchodziły legiony przyszłego cesarza Galby, a jego ostatnie słowa brzmiały Jakiż artysta umiera wraz ze mną. Holt rozpoczyna swoją opowieść od tego zdarzenia po czym przenosi ją dziesięć lat później.

Akcja powieści rozgrywa się w czasach panowania cesarzy Wespazjana i Tytusa. Narratorem opowieści jest grecki oszust Galen, którego związki z Neronem zaczęły się kiedy wraz z podobnym do cesarza bratem Kallistusem zaczęli oszukiwać ludzi podając się za władcę. Po aresztowaniu przed ukrzyżowaniem uratował ich sam cesarz, który zakochał się w człowieku podobnym do siebie. Następne lata spędzili na cesarskim dworze aż do dnia oficjalnej śmierci Nerona. Tego dnia ukryli się w domu Faona, gdzie Kallistus zabił się żeby ratować dwóch pozostałych.  Od tego czasu Galen i Neron, czyli ponownie tylko Lucjusz Domicjusz uciekali przez cale Imperium, utrzymując się z oszustw. Po dziesięciu latach problemy spotkały ich na Sycylii kiedy to mieli być wysłani do przymusowej pracy w kamieniołomach. Zostali jednak uratowani przez nieznajomego człowieka. Był to początek różnych zdarzeń o dyskusyjnej losowości.

Historia cesarza i greka cały czas zmienia się. Zaczyna się jako typowa powieść łotrzykowska,pełna ciekawych epizodów i bohaterów oraz czarnego humoru. Z czasem jednak powiązania między postaciami stają się coraz bardziej jasne. Ważna dla niej jest pamięć o przeszłości, która już w krótkim czasie zamienia się w ustalone mity i narracje przedstawiające jasne wzory i unikające nieodpowiadających potrzebom teraźniejszości obrazów. Sam Neron jest także inaczej widziany przez odmienne postaci. Jako inną osobę widzi go  spędzający z nim  lata ucieczki Galen, a jako inną pamiętającą dwór cesarski z jego czasów niewolnica Blandinia. Różnie widziane są też powody jego obalenia i inni władcy.

Ważna dla książki jest także antyczna tradycja literacka. Poza tak oczywistym nawiązaniem do Odysei jak czas trwania ucieczki aluzje do klasycznych dzieł pojawiają się wielokrotnie, przy czym sam narrator nie jest ich świadomy. Poza wielokrotnie wspominanymi dziełami samego Nerona dla powieści ważny jest m.in. będący jednym z pobocznych bohaterów Seneka, ale ważne są też (nie tylko ) dzieła Wergiliusza i Plauta.

Zdaję sobie sprawę, że obecnie pewnie trudno znaleźć jakikolwiek egzemplarz tej książki, ale jeżeli gdzieś się na to trafi warto rozważyć poznanie tej pozycji.